کاربرد برنامه های آموزشی و تلویزیونی در کلاس درس

استفاده از رسانه ها در امر آموزش ، باعث ارتقاء کیفیت یاد دهی – یادگیری شده است و به عنوان یکی ازمنابع یادگیری ، موردتوجه برنامه ریزان درسی ومعلمان می باشد و دراین میان‏، برنامه های آموزشی و درسی درقالب ویدیو و برنامه های تلویزیونی مورد توجه بیشتری واقع شده است.

این برنامه ها که باسرفصل های آموزش رسمی وبرنامه های درسی مطابقت دارد بعنوان یک منبع غنی درافزایش سطح دانش،‏ نگرش و مهارت یادگیرندگان نقش مهمی را ایفا می کند. امروزه با گسترش فناوری های جدید و ورود این فناوری ها به عرصه ی آموزش ، دیگر توقعات وسطح انتظارات معلمان و دانش آموزان از شرایط و موقعیت های یاددهی – یادگیری به مانند گذشته نیست و اکثرمعلمان براین باورند که با استفاده ازچنین رسانه هایی می توانند محیط آموزشی خود را متنوع و جذاب نمایند.

استفاده ازفیلم های آموزشی دربردارنده ی امتیازات و فوایدی نیز می باشد که می توان به برخی ازآن ها به صورت مجمل اشاره کرد :

تمرکز روی جزئیات ( با استفاده از تصاویر با نمای بسته)
تلاش درجهت القاء مفاهیم به صورت واضح و روشن
ایجاد وارائه ی تجارب بصری متنوع خارج از فضای خشک کلاسی
به تصویرکشیدن متون درسی و تلاش درجهت درک مفهومی در سطوح بالاتر
تقویت یادگیری های قبلی

بکارگیری فیلم های آموزشـی ، مهارت هایی رانیز می طلــبد و بویژه کاربــرد آن ها درکلاس درس، که آمادگی معلم و دانش آموزان را می بایست به همراه داشته باشد.

آمادگی معلم
الف: اهداف آموزشی و یادگیری برنامه را مد نظر قراردهد.
ب: با متخصصان رسانه های آموزشی برای انتخاب برنامه های مناسب و درخور دانش آموزان مشورت نماید.
پ: معلم می بایست بخش هایی ازبرنامه را انتخاب کند که با اهداف آموزشی و نیازهای یاد گیرندگان مرتبط باشد. بدین منظور از راهنمایان آموزشی با توجه به ایده ها وفعالیت ها می تواند بهره بجوید.
ت: برنامه ی مورد نظر را از قبل ببیند و درصورت لزوم ، بخش های مرتبط را مشخص نماید.
ث: فعالیت های مورد نیاز خود را که پس ازدیدن برنامه لازم است لیست نماید.

آمادگی دانش آموز
الف: دانش آموزان را درابتدا با ارائه ی سوالات در زمینه ی موضوع مورد نظر، برانگیزانید.
ب: علت استفاده ازفیلم آموزشی رادرجریان آموزش ، برای دانش آموزان بازگو نمایید. پ: دانش آموزان را برای دیدن تصاویر بصری مهم آماده نمایید.
ت: درباره ی محتوی و نکات کلیدی و اصلی برنامه، با دانش آموزان گفتگو کنید.
ث: پس از تماشای برنامه ، فعالیت های انفرادی، بحث گروهی را برای دانش آموزان مشخص نمایید.
ج: برای درک بهتر مفهوم مورد آموزش، درباره ی کلمات و لغات جدیدی که دربرنامه گنجانده شده است توضیحاتی ارائه دهید.
چ : مفاهیم کلیدی مورداستفاده در برنامه را برای توضیحات بیشتر، بر روی تابلو یا ترانسپارنت (طلق شفاف) بنویسید. ‏

درجهت برقــراری تعامل با رســانه تلاش کنیــد:
الف: دانش آموزان را برای دیدن برنامه ی مورد نظر تشویق کنید و با ارائه ی اطلاعات خاص و ویژه توجه آن ها را ، برای تماشای برنامه جلب نمایید.
ب: برای دانش آموزان تکلیف یا وظیفه ای را مشخص کنید تا درحین دیدن یا پس از آن، نسبت به انجام آن اهتمام ورزند.
پ: بعد از انجام تکالیف توسط دانش آموزان ‏، آن ها را مورد بررسی قراردهید تا میزان موفقیت و یادگیری دانش آموزان را بسنجید.

فعالیت هایی که درحین دیدن برنامه می بایست انجام شود:
الف: همراه با دانش آموزان ، به تماشای برنامه بنشینید.
ب: برنامه را بصورت بخش بخش ببینید؛ به این معنا که ویدئو را متوقف کنید و با ارائه ی پرسش هایی ، دانش آموزان را برای بحث ترغیب نمایید و بدینوسیله تفکرانتقادی را درآن ها پرورش دهید؛ بعنوان مثال براساس آنچه که تا به اینجا ازبرنامه دیده اید فکر می کنید درادامه چه اتفاقی رخ دهد؟
پ: برنامه را بدون صدا و گفتار، به نظاره بنشینید و از دانش آموزان سوال کنید تا ببینید تا چه حد از برنامه را متوجه می شوند.
ت: صفحه ی تلویزیون یا نمایشگر را تاریک کنید وفقط صدای برنامه راپخش کنید.
ث: درحد 30 ثانیه کلیپ هایی از برنامه را نشان دهید تا برنامه حالت جاذبه داشته باشد.

فعالیت هایی که پس از دیدن برنامه می بایست انجام شود:
الف: درباره برنامه و آنچه دیده اید با دانش آموزان بحث ومناظره کنید.
ب: عکس العمل های گوناگون را مورد شناسایی قراردهید؛ به دانش آموزان فرصت دهید تا احساسات و تجارب خود را، ازدیدن این برنامه بیان کنند.
پ: بین برنامه پخش شده با تجارب گذشته ، ارتباط برقرارکنید و فعالیت های پیش بینی شده قبلی را انجام دهید.

ت: فعالیت های اضافی را معرفی و مطرح کنید:
نویسندگی خلاقانه
پروژه های بلند مدت
استفاده از روش ایفای نقش
انجام پروژه های هنری
تهیه و تولیدات ویدئویی
ملاقات با کارشناسان و متخصصان

استراتژی های استفاده از ویدئو و فیلم آموزشی
قبل از هر چیز، برنامه را مورد بازبینی قراردهید تا میزان دستیابی به اهداف آموزشی و درسی و نتایج و پیامدهای حاصله را ارزیابی نمایید؛ به بیان دیگر ببینید برنامه مناسب و درخور دانش آموزان است.
بخش هایی ازبرنامه را انتخاب کنید که بیشترین تناسب و هماهنگی را با سرفصل ها وموضوعات درسی، داشته باشد؛ چراکه فیلم آموزشی با نگاهی جامع طراحی وتولید می شود و حاوی اطلاعات فراوانی است که به یکباره ارائه می شود بهمین خاطر، باید بخش هایی ازآن انتخاب شود که فهم آن ، برای دانش آموزان کارسختی نباشد.
بهتراست محتوی برنامه قبل یا پس از تماشای برنامه توسط معلم تدریس شود یا حداقل درباره نکات کلیدی آن توضیحاتی بیان شود که این مساله آمادگی دانش آموزان را برای یادگیری ، بیشتر می کند و باعث می شود که آن ها با حالتی جدی تر به تماشای برنامه بنشینند.
باایجاد یک جو مناسب، دانش آموزان را به تعامل وادار کنید؛ بعنوان مثال می توانید تکالیفی را به آن ها محول کنید.درباره واژگان و لغات ناآشنای بکاربرده شده دربرنامه ، توضیحات بیشتری بدهید. با طرح سوال ، حس کنجکاوی را در دانش آموزان برانگیزانید. با انجام چنین اقداماتی می توانید محتوی را بصورت شفاف تر و واضح تر به دانش آموزان انتقال دهید.
قبل از تماشای فیلم آموزشی، مقدمه ای را بیان کنید و فعالیت هایی را که باعث ارتقای یادگیری در دانش آموزان می شود ذکر کنید. برنامه ی مورد نظر می بایست یک پیشینه اطلاعاتی را درباره ی یک موضوع خاص را ارائه کند؛ واژگان جدید را ضمن بکارگیری ، توضیح دهد؛ دانش آموزان را به کاربرد و تقویت دانسته ها وتجارب یادگیری قبلی و یادآوری اطلاعات قبلی تشویق نماید.

درحین تماشای برنامه می توانید ازدگمه توقف درویدیو استفاده کنید:
درک دانش آموزان را بسنجید.
سوالاتی رااز دانش آموزان بپرسید.
درثبت و ضبط اطلاعات ارائه شده به دانش آموزان کمک کنید و آن ها می توانند به تجزیه وتحلیل اطلاعات ارائه شده بپردازند و اتفاقات آینده را پیش بینی کنند.
بادقت بیشتری به اطلاعاتی که به صورت چارت، فرمول یا تصویر مهم در برنامه ارائه شده است بنگرند .
در صورتی که دیاگرام یاشکل پیچیده ای را می خواهند رسم کنند می توان فیلم را متوقف نمود.

لینک اصلی مطلب